Van controle naar loslaten

Controle is één van de hoofdsymptomen in verslavende relaties. In deze context betekent het dat je in plaats van open en eerlijk op te komen voor je behoeften en wensen je via omwegen probeert te krijgen wat je nodig hebt. Dit verlangen komt voort uit het gevoel dat je de situatie niet kunt accepteren zoals die is. Je kunt hierbij denken aan bewuste en onbewuste manieren om het gewenste resultaat te beïnvloeden. Je kunt hierbij denken aan manipulatie, zeuren, negeren, intimideren, ruzie maken, ongeduldig worden, (passief) agressief zijn, pleasen, hulpeloos gedrag vertonen, ongeduldig zijn, de ander aanvallen, geven om te krijgen, allemaal voorbeelden van codependent gedrag. Deze gedragingen lijken (tijdelijk) het gewenste resultaat op te leveren maar hebben tegelijkertijd ook negatieve consequenties.

Waar komt controle gedrag vandaag en welke functie heeft het?
Controle is een strategie die je ergens in je leven, vaak op jonge leeftijd hebt aangeleerd om je behoeften alsnog vervuld te krijgen. Wanneer je behoeften in je jeugd pas vervuld werden na die van anderen heb je deze strategie aangeleerd om via omwegen alsnog de liefde, aandacht en erkenning te krijgen die je nodig had. Controle komt voort uit lage eigenwaarde wat je door middel van controlerend gedrag probeert te compenseren. Lage eigenwaarde zorgt voor angst, onrust en behoeftigheid, wat er in je volwassen leven voor zorgt dat je een diepe angst met je meedraagt om de ander te verliezen. Wanneer je controle pogingen in zet geeft dit een gevoel van (schijn) veiligheid omdat de pogingen, de angsten kortstondig verdoven. Wat je probeert te bereiken is de angsten op afstand te houden en je even geliefd te voelen.

Waarom controle niet werkt
Controle is een overlevingsstrategie die je inzet om jezelf veilig te stellen en niets aan het toeval over te laten. Helaas is dit veilige gevoel van tijdelijke aard aangezien je over heel veel gebeurtenissen in het leven maar heel weinig controle hebt. Controle is een illusie omdat je mensen en gebeurtenissen niet kunt controleren. Je hebt geen macht over een ander behalve over jezelf, en dat zelfs niet altijd. Dit geldt voor geliefden maar ook voor ouders en kinderen. Je kunt kinderen beïnvloeden maar niet controleren. Uiteindelijk kiezen ze hun eigen pad en doen ze precies waar ze zelf zin in hebben.

Andere voorbeelden van controlepogingen

• door middel van ontkenning, rationalisatie, bagatellisering, verdringing doe je er alles aan om te voorkomen dat je iemand verliest
• uit angst om iemand te verliezen laat je alleen maar bepaalde aspecten van jezelf zien en andere aspecten laat je weg
• je speelt de baas over de ander
• je zegt ja terwijl je nee bedoelt uit angst voor afwijzing
• je geeft om te ontvangen in de hoop dat je toch de liefde, aandacht en erkenning krijgt waar je zo naar verlangt (valse hoop)
• je plaats jezelf boven een ander in de hoop dat de ander jou erkent, waardeert en ziet
• je plaats jezelf onder een ander in de hoop dat de ander jou erkent, waardeert en ziet

• je geeft ongevraagde adviezen omdat dit goed is voor de ander waardoor hij, zij jou straks dankbaar is
• je vertelt de ander hoe die zich moeten voelen bijvoorbeeld dat hij van je moet houden terwijl alles erop wijst dat de liefde over is tussen jullie
• je vertelt de ander hoe die zich moet gedragen. Niet vreemd gaan, geen drank of drugs gebruiken, niet te hard werken, juist wel hard werken, minder eten, meer eten etcetera
• je hebt veel kritiek op de ander in de hoop dat de persoon verandert
• je uit je eigen emoties niet omdat die mogelijk niet gewaardeerd worden door de ander
• je doet heel hard je best om de relatie te laten slagen
• je zendt signalen van hulpeloosheid uit
• passief agressief gedrag vertonen
• je wilt iemand veranderen en doet daar alles aan
• in discussie gaan over elkaars realiteit in plaats van te accepteren dat je allebei een andere mening hebt
• de ander te kwetsen door eerlijkheid, cynisme, sarcasme en overdrijving
• ruzie maken

Heb jij nog andere voorbeelden van controle pogingen deel deze dan onder dit artikel dan voeg ik ze toe.

Hoe kun je controle loslaten?
Wanneer je tot het inzicht bent gekomen dat je jouw controle patroon wilt doorbreken is het goed om te onderzoeken welke specifieke functie het heeft maar ook waar in je leven je deze strategie nodig hebt gehad. Welke angsten liggen eronder? Een kijkje in je verleden met behulp van iemand die je in contact kan brengen met mogelijke onvervulde behoeften uit je jeugd kan enorm behulpzaam zijn. Wanneer je helder hebt welk gevoelens je hebt willen ontwijken doormiddel van controle pogingen kun je ervoor kiezen om deze gevoelens alsnog toe te laten, te ondergaan en op een andere, gezondere manier aan je behoeften te voldoen. Wanneer je leert om op een andere manier voor jezelf te zorgen heb je controle niet meer nodig en kun je jezelf dus bevrijden van verslavende relaties en het daarbij behorende codependent gedrag.

Wil je dat ik met je mee kijk? Maak dan een afspraak met me voor een gratis skype sessie.